Sint-Martinus Basiliek
restauratie
12.900.000 €
FASE I - IX
restauratie van het exterieur, de toren, de daken en zolders
budget: 9.800.000 €
werf 2003 - 2012
FASE X
restauratie van het interieur incl. technieken
budget: 3.100.000 €
werf 2013 - 2015
PARTNERS
Abetec nv, SECO groep, Studiebureau L. De Clercq, KIK
Dit prachtige laat-hooggotisch monument beheerst de Zennevallei.
De studie van de restauratie vatte aan in 1995. De werken startten in 1998 en in mei 2015 werd het interieur opgeleverd. 21 jaar werken, afgerond binnen de planning en budget !!! De stabiliteit en het steenwerk van de toren en de doopkapel werden hersteld. De gaanderijen, de daken en alle brandglasramen werden gerestaureerd.
De stabiliteitsproblemen van de torenromp werden grondig aangepakt. De hoektorens aan de Westzijde dreigden af te scheuren door trekankers die doorheen de eeuwen enkel de torenromp inbonden. Op de plaatsen met de grootste spatkracht werden nieuwe ankers geboord doorheen de torenwand en hoektorens. Ongeveer 80.000 liter bindmiddel werd geïnjecteerd in de holle ruimtes in en rond de barsten.
De bekleding uit Brusselliaanse kalkzandsteen werd gerestaureerd met in hoofdzaak hetzelfde steenmateriaal uit de streek van Gobertingen . Dit is wel degelijk een trendbreuk. Immers, de laatste decennia werden te vaak minderwaardige steensoorten , meestal Franse, gebruikt om onze monumenten te "restaureren".
Op 7 december 2005 werd de doopkapel en dus fase III opgeleverd. De restauratie was een staaltje van zelfbeheersing, met een minimum aan steenvervanging, waardoor we voor de tweede keer op rij een fase konden afronden met een overschot. De Vlaamse Gemeenschap gaf zijn goedkeuring om met dit overschot de monumentale doopvont te restaureren.
Tijdens fasen IV en V werden de gaanderijen gerestaureerd. Dit keer werkten we enkel in de hoogte vanop consoles en loopbruggen, zodat de omwonenden wat op adem konden komen.
Een 50tal verenigingen plaatsten hun logo op het werfzeil, dit in een geslaagde sponsoractie! De "zeil-activiteiten" in en rond de basiliek kregen lange tijd belangrijke grote respons!
Fase VI startte in september 2007. Het betreft de restauratie van de daken en het spantwerk.
Op gebied van houttechniek en logistiek was dit een hele klus. Een voorproefje hadden we hiervan al gehad tijdens fase I, toen we de houten trekkers onder de vieringstoren dringend dienden te restaureren. Deze ervaring kwam van pas bij de restauratie van het gehele spantwerk. Inmiddels werd de afgenomen dakruiter gerestaureerd en teruggeplaatst. De werken werden eind 2009 opgeleverd.
Fases VII, VIII en IX omvatten in hoofdzaak de restauratie van brandglasramen en het fijne sculptuurwerk in de gevels, zoals zwikken, consolen, baldakijnen en sokkels. Duizenden steendelen werden in een GIS-databank opgenomen, zodat de uitvoering en controle van de werken gestructureerd kon verlopen.
De werken werden opgeleverd binnen de vastgestelde termijn en met een verwaarloosbare overschrijding van 1% op de uitgave.
Tijdens de restauratie liep het didactisch project : "een uur sculptuur" waarbij jong en oud konden op zoek gaan naar de gerestaureerde beelden op de zuidgevel. De actie kreeg een enorme respons en werd ook in de ontsluiting van de basiliek opgenomen tijdens fase X.
De aan de gang zijnde fase X startte in maart 2013 en duurde twee jaar. Tijdens deze fase werd het interieur gerestaureerd met inbegrip van de voorzieningen voor verlichting, verwarming, beveiliging, sonorisatie etc.
Een gebedsruimte onder de toren bleef toegankelijk. Je kon er kijken naar de docu-fictie "het mysterie van de bouwmeester". Deze film was in 2013 Toerisme-Vlaanderen-laureaat in de sector productontwikkeling in Erfgoed. In deze film gaan Hubert Damen en Karel Breda tot in de meest bijzondere hoekjes van de basiliek op zoek naar de middeleeuwse bouwmeester.
Het project sleepte in 2004 de Vlaamse Monumentenprijs in de wacht.